1. Η συνάντηση δυο φίλων

Ταξιδεύουμε πίσω στο χρόνο, στις 6 Μαρτίου του 1844, σε μια μικρή πόλη της Β. Ελλάδας, τη Σιάτιστα. Η περιοχή βρίσκεται ακόμα στα χέρια των Τούρκων. Ο λόγιος, συγγραφέας και διευθυντής σε πολλά σχολεία Δημήτριος Αργυριάδης υποδέχεται στο πρόσφατα ανακαινισμένο αρχοντικό του το φίλο του Κωνσταντίνο Τακιατζή, έμπορο από την Κοζάνη.

Αργυριάδης: – «Αξιότιμε φίλε, κύριε Τακιατζή, πόσο χαίρομαι που σας ξαναβλέπω. Καλωσορίσατε στο αρχοντικό μου. Ελάτε να σας ξεναγήσω».

Τακιατζής: – «Καλώς σας βρήκα, φίλε μου. Αν και η διαδρομή προς τη Σιάτιστα κρύβει κινδύνους, με τόσους κινδύνους να παραμονεύουν, ευτυχώς έφτασα ασφαλής. Πολύ ωραία δουλειά κάνατε (κοιτάζει επάνω και γύρω). Το αρχοντικό άλλαξε όψη. Δεν το θυμάμαι πολύ καλά, αλλά ήταν πιο μεγάλο».

Αργυριάδης: – «Ήθελα να σας γράψω, αλλά οι εργασίες ανακαίνισης του σπιτιού διαρκούν περισσότερο απ’ όσο περίμενα. Το να μετατρέψεις ένα παλιό αρχοντικό σε ένα σύγχρονο για την εποχή μας σπίτι είναι δύσκολη δουλειά. Το ήθελα όμως πάρα πολύ. Αφού δέχτηκα να υπακούσω στις παρακλήσεις των γονιών μου και να επιστρέψω από το εξωτερικό στη Σιάτιστα, για να είμαι κοντά τους, θέλω το σπίτι μου να εξυπηρετεί τις ανάγκες της οικογένειάς μου. Η σύζυγός μου, η Βασιλική, είναι πολύ ευχαριστημένη. Μένουν μόνο μερικές πινελιές ακόμα. Θέλετε να σας ξεναγήσω»;

Τακιατζής: – «Πολύ ευχαρίστως»!

Αργυριάδης: – «Ζήτησα από τους ζωγράφους να ζωγραφίσουν διακοσμητικές γιρλάντες και κτίρια και στο εξωτερικό του σπιτιού για να ομορφύνει η όψη του. Πάνω από την είσοδο ζήτησα να γράψουν τη φετινή χρονολογία, 1844, για να θυμάμαι την περίοδο που το ανακαίνισα».

Τακιατζής: – «Εντυπωσιακό, πράγματι…πόσα σχέδια»!

Αργυριάδης: – «Ας μπούμε στη μεσιά. (Μπαίνουν στον κεντρικό χώρο). Θα δείτε αριστερά τις μορφές του Ρήγα Φεραίου».

Τακιατζής: – «Άξιος άνθρωπος! Θυσίασε τη ζωή του για τον αγώνα της απελευθέρωσης του λαού μας από τον Τούρκο δυνάστη. Ποιος είναι δίπλα του»;

Αργυριάδης: – «Ο βασιλεύς της Ελλάδος, ο Όθων. Σε αυτόν βασίζω τις ελπίδες μου για την απελευθέρωση του τόπου μας».

Τακιατζής: – «Και τα δυο αντικριστά παγώνια στην κορυφή»;

Αργυριάδης: – «Τα σύμβολα της αθανασίας».

Τακιατζής: – «Και δεξιά και αριστερά οι στρουθοκάμηλοι»;

Αργυριάδης: – «Για να μου θυμίζουν παραδεισένια τοπία».

Τακιατζής: – «Και τι ωραίο αυτό το μπλε χρώμα στον υπόλοιπο χώρο», είπε ο Τακιατζής δείχνοντας το κόσμημα ψηλά, αριστερά της σκάλας.

Αργυριάδης: – «Ναι, το κόσμημα αυτό το έβλεπα πολλές φορές στα σπίτια των πλουσίων ευρωπαίων. Ανήκει στην τέχνη του ροκοκό, έτσι το ονομάζουν. Το μπλε χρώμα το επέλεξα εγώ, γιατί μου αρέσει πολύ.»

Τακιατζής: – «Και στον απέναντι τοίχο»;

Αργυριάδης: – «Στον απέναντι τοίχο ζήτησα να μου ζωγραφίσουν μια μεγάλη εκκλησία της Ρώμης. Στο κέντρο της στέγης ένας άγγελος. Δεξιά της εκκλησίας και λίγο πιο ψηλά βλέπετε δύο καντήλια και τη χρονολογία 1844 για μια ακόμα φορά, ανάμεσά τους».

«Ας προχωρήσουμε τώρα στον κυρίως οντά, στα δεξιά. Εδώ θα υποδέχομαι τους καλεσμένους μου. Σκέφτηκα ότι η παράσταση της Φρανκφούρτης στον ποταμό Μάιν της Γερμανίας θα ήταν η ιδανική περίπτωση. Έδωσα στο ζωγράφο του συνεργείου μια τυπωμένη εικόνα της, που προμηθεύτηκα πριν από μερικά χρόνια σε κάποιο ταξίδι μου στην κεντρική Ευρώπη και του ζήτησα να την αντιγράψει. Δεν τα κατάφερε κι άσχημα, αν σκεφτεί κανείς ότι δεν σπούδασε την τέχνη του στην Ευρώπη. Πώς σας φαίνεται; Δυστυχώς όμως μπερδεύτηκε και τοποθέτησε στις στέγες μερικών πύργων μισοφέγγαρα αντί για σταυρό. Βλέπετε, του είναι δύσκολο να αντιληφθεί ότι υπάρχουν χώρες που δεν τις κυβερνούν οι Οθωμανοί».

Τακιατζής: – «Εντυπωσιακή παράσταση, πράγματι. Ο επισκέπτες σας θα ενθουσιάζονται στον συγκεκριμένο χώρο. Ο ζωγράφος σας απέδωσε με μεγάλη δεξιοτεχνία τα κτίρια, τα τείχη, τα καράβια. Λυπάμαι μόνο που δε μπορώ να πω το ίδιο για τα ψάρια! Και πόσα βάζα με λουλούδια και φρούτα τριγύρω. Μοιάζουν τόσο αληθινά»!

Ο Τακιατζής σταμάτησε να μιλάει και θαύμαζε τριγύρω. Το βλέμμα του στέκεται στο ταβάνι. Ξαφνικά ακούγεται ένα επιφώνημα θαυμασμού.

Τακιατζής: – «Τι εξαίσιο δείγμα ξυλογλυπτικής! Πόσα σχέδια και χρώματα! Μπορώ να το θαυμάζω για ώρες».

Αργυριάδης: – «Πάμε τώρα και στο απέναντι δωμάτιο. Έκανα αρκετές αλλαγές και ένωσα τα δύο δωμάτια για να μας εξυπηρετούν. Εδώ θα περνάω το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας μας».

Τακιατζής: – «Πολύ πρωτότυπο το τζάκι σε κοιλότητα του τοίχου. Δεν το συνηθίζουμε στην Κοζάνη».

Αργυριάδης: – «Ναι, πράγματι. Το θεωρώ πιο βολικό. Το ίδιο έκανα και με το νεροχύτη. Έκοψα τον παλιό γιατί μου φάνηκε πολύ μεγάλος. Η Βασιλική συμφώνησε μαζί μου.»

Τακιατζής: – «A! Τι βλέπω; Διακοσμήσατε όλη την επιφάνεια του τοίχου πάνω από την πόρτα. Πάλι η μορφή του Όθωνα, και μάλιστα δυο φορές εδώ, σωστά;»

Αργυριάδης: – «Το βρήκατε! Και γύρω αρχιτεκτονήματα και κήποι, όπως αρμόζει σε έναν βασιλιά. Πέρυσι μάλιστα εγκαινιάστηκε το Ανάκτορο του Όθωνα στην Αθήνα. Αν θυμάστε καλά, στις 25 Ιουλίου 1843 η βασιλική οικογένεια εγκαταστάθηκε στην νέα τους κατοικία στην Αθήνα, που έγινε σε σχέδια του αρχιτέκτονα της βαυαρικής αυλής Φρίντριχ φον Γκαίρτνερ. Κι ο βασιλικός κήπος διαμορφώθηκε, με την προσωπική φροντίδα της βασίλισσας Αμαλίας και επιμέλεια του Γάλλου κηποτέχνη Φρανσουά Λουί Μπαρώ. Αλλά τι τα θέλετε, ο ζωγράφος μου δεν έχει δει ποτέ ανάκτορο και βασιλικούς κήπους, τα ζωγράφισε με βάση τη δική του έμπνευση».

Τακιατζής: – «Α! Κι αυτές οι έφιππες μορφές»;

Αργυριάδης: – «Είναι ο Τσάρος της Ρωσίας, ο Νικόλαος ο Α’, το έχω σημειώσει από πάνω, και δίπλα του ένας Ρώσος αξιωματικός. Πιστεύω βαθιά ότι ο Τσάρος μπορεί να μας βοηθήσει στον αγώνα μας εναντίον των Τούρκων. Νοιάζεται για τους Έλληνες γιατί είναι ορθόδοξοι, όπως κι εκείνος. Ας συνεχίσουμε τώρα την ξενάγηση στον όροφο. Ζήτησα μια ευρύχωρη σάλα με ζωγραφιές δεξιά και αριστερά, για να ηρεμώ καθώς διαβάζω περπατώντας. Δεξιά και αριστερά θα δείτε τοπία, ζώα, διάφορες πόλεις με ποτάμια να τις διασχίζουν και σπάνια ζώα. Θα δείτε και έναν αυστριακό ουσάρο με τη χαρακτηριστική του φορεσιά. Ξέρετε, οι ουσάροι είναι ελαφρά οπλισμένοι στρατιώτες του ιππικού ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών. Επίσης υπάρχει και μια υδρόγειος σφαίρα, όπως βλέπετε. Πιστεύω ότι κάθε οικογένεια που θέλει να λέγεται πολιτισμένη θα πρέπει να έχει στο σπίτι της κάποιου είδους χάρτη. Στο βάθος της σάλας θα δείτε επίσης, ανθοδοχεία με λουλούδια. Αρέσουν πολύ στη Βασιλική μου. Πάμε τώρα και στον καλό οντά να σας κεράσω έναν καφέ».

Τακιατζής: – «Έχω πραγματικά εντυπωσιαστεί»!

Αργυριάδης: – «Χαίρομαι που σας αρέσουν. Σ’ αυτό το δωμάτιο ακολουθώ την ίδια διακόσμηση. Όμως δίπλα στο τζάκι ζήτησα να μου ζωγραφίσουν την Κωνσταντινούπολη που δεν χορταίνω να την επισκέπτομαι. Τέτοια πόλη δεν ξανάδα. Τις προάλλες με τα ίδια μου τα χέρια έβαλα την τελευταία πινελιά σε μια ζωγραφιά γράφοντας μια επιγραφή πάνω σε αυτήν “1844 Μαρτίου 6 έγινεν η έναρξης της ανασκευής, Απριλίου δε 15 έλαβε τέλος. Εν Σιατίστη Δημήτριος Αργυριάδης”. Ίσως στο μέλλον γράψω και μια μικρή αφιέρωση στο τζάκι. Σκέφτομαι ένα “ηρωελεγείο”, όπως το αποκαλούμε εμείς οι λόγιοι. Πως σας φαίνεται»;

Τακιατζής: – «Φίλε μου αγαπητέ, δεν έχω λόγια να περιγράψω αυτό που νιώθω. Εύχομαι το σπίτι σας να μείνει για χρόνια, για να μπορούν στο μέλλον να το θαυμάζουν οι άνθρωποι του τόπου μας και όχι μόνο».